اسپرینکلر ها از کوچکترین اجزای اطفای حریق در پروژه های ساختمانی  هستند که با هدف خنک کردن و گرفتن ضلع گرما میتوانند از گسترده تر شدن آتش در لحظات اولیه حریق جلوگیری کنند درواقع در حریق های نسبتا بزرگ گفته میشود آنها ممکن است نتوانند حریق را مهار کنند ولی همینکه از انتشار آن تا رسیدن ماموران آتشنشانی جلوگیری کنند ، نقش خود را ایفا کرده اند. عملکرد اسپرینکلر (پاشنده آب) معمولا در عرض یک تا چهار دقیقه از حریق و آتش سوزی شروع می شود، در حالی که معمولا برای اعلام به آتش نشانی حداقل پنج دقیقه طول می‌کشد تا یک زنگ هشدار آتش سوزی را ثبت کند و به محل آتش نشانی اطلاع دهد؛ همچنین زمان مورد نیاز رانندگی خودرو آتش نشانی از ایستگاه تا محل حادثه حداقل نیاز به ده دقیقه زمان دارد همچنین زمان مورد نیاز دیگری جهت راه اندازی تجهیزات و رساندن جریان شیلنگ به آتش مورد نیاز می‌باشد. این زمان اضافی می تواند منجر به آتش سوزی بسیار بزرگتر شود که نیاز به آب بیشتری برای خاموش شدن دارد.
سیستم های اسپرینکلر آتش نشانی مجموعه ای از شبکه ها هستند که به جهت عملکرد سریع و موثر در مواجهه با شرایط اضطراری آتش سوزی و حریق طراحی شده اند. برای اطلاعات بیشتر از عملکرد آنها، بررسی اجزای مختلفی که این سیستم ها را تشکیل می دهند ضروری می باشد. لذا در این مقاله ، ما نگاهی دقیق‌تر به اجزای کلیدی سیستم اسپرینکلر آتش‌نشانی خواهیم داشت و طراحی این سیستم های محبوب که در زمینه اطفای حریق سریع و موثر در آتش‌سوزی ها می باشند را بررسی نماییم . در ادامه مقاله با آدر توان نامی بعنوان تامین کننده این محصول ( با توجه به استاندارد های بین المملی چون UL/FM برای این محصول مورد نیاز می باشد ) و نیز تولید کننده و صادر کننده تجهیزات آتش نشانی همراه باشید .

انواع اسپرینکلر

اسپرینکلر ها میتوانند تر یا خشک باشند نوع تر همواره در معرض جریان آب پشت لوله قرار دارند وبا شکستن حباب اسپرینکلر فعال میشود اما اسپرینکلر خشک بدون حباب است و برای مکانهایی که امکان یخ زدگی دارند بیشتر استفاده می شود لوله متصل به آن نیز محتوی هوای فشرده است که درزمان مورد نیز فعال میگردد.

همچنین اسپرینکلر ها نوع آبی یا آب و فوم دارند که همانطور که درمقالات قبلی ذکر کردیم بسته به نوع آتشی که می بایست مهار کنند انتخاب میشوند.

بجز نوع آب و فوم که هریک زیر مجموعه های خود رادارند، مثلا اسپرینکلرهای آبی انواع بالازن ، پایین زن،بغل زن ،  مخفی (کانسیلد )  دارند که هریک میتوانند در سایزهای ¾” و 2/1″ و در تایپ های واکنش استاندارد و سریع طراحی شوند همچنین درجه حرارت هایی که این اسپرینکلرها به آنها میتوانند حساس باشند طیف بسیار گوناگونی از رنگها که هرکدام مشخصه واکنش پذیری اسپرینکلر به دمای خاصی هستند را  دربرمیگیرد.

 در اسپرینکلر های صنعتی که اصطلاحا اسپری نازل به آنها گفته می شود که همان اسپرینکلر های خشک بدون حباب هستند نیز انواع مختلفی دارند از نوع تخت و مخروطی و مه پاش با زوایای مختلف ، فاکتور K های مختلف و متریال مختلفی از قبلی برنج و برنز و استیل؛ در کل اکثر اسپرینکلرها از متریال برنج با آبکاری نیکل کروم تولید میگردند.

اجزای اسپرینکلرها

دفلکتور : همان چتر اسپرینکلر یا سری مخصوص آن است که در زمان عملیاتی شدن تجهیز  با منحرف کردن آب ، چترآب را تشکیل میدهد

حباب: درواقع حسگر حرارتی تجهیز است در برای حرارت های مختلف قابل طراحی است

بدنه اسپرینکلر که تمام اجزا روی بدنه سوار هستند

اوریفیس: روزنه ای درانتهای بدنه اسپرینکلر وجود دارد که بجهت کنترل میزان آب خروجی تعبه شده است

سرهای آبپاش :

در خط مقدم هر سیستم اسپرینکلر آتش نشانی؛ سر آبپاش قرار دارد. سرهای آبپاش به طور استراتژیک دارای مشخصات شناسنامه ای اسپرینکلر بروی خود هستند برای مثال نوع استاندارد اخذ شده ، نوع واکنش پذیری اسپرینکلر ، مدل ، درجه حرارت اطلاعاتیست که روی دفلکتورها حک شده  .. سرهای آبپاش در طرح های مختلفی از جمله آویز (از سقف آویزان شده)، عمودی (ایستاده به صورت عمودی) و دیواره جانبی (نصب شده بر روی دیوار) ارائه می شوند.

حباب : همانطور که گفتیم حبابهای برای دماهای مختلف طراحی شده اند و ضخامت این حباب ها درنگاه اول مشخص میکند که واکنش پذیری اسپرینکلر از نوع استانارد هست یا سریع در اسپرینکلرهای واکنش استاندارد در دمای مشخص این حبابها با قطر کمتر و نازکتر هستند که سریعتر دردمای مروبوطه واکنش نشان دهند  . حبابهای مورد استفاده در پروژه های شهری تهران معمولا حباب قرمز رنگ معادل 68 درجه واکنش پذیری است. محتویات  حبابها دارای یک عنصر حساس به حرارت ( در داخل حباب شیشه‌ای اسپرینکلرها دو فاز مایع و همچنین بخار مایع بکار رفته است. اساس کار این اسپرینکلرها انبساط مایعی است که داخل حباب مخصوص این ابزار وجود دارد. در نتیجه باعث می‌شود فاز گازی داخل حباب شیشه‌ای اسپرینکلر نسبت به فاز مایع آن کوچکتر باشد.) است هنگامی که به دلیل وجود آتش ، این قسمت به دمای مشخصی می رسد، سر آبپاش فعال می شود و آب را روی ناحیه آسیب دیده رها می کند.

K فکتور چیست :

K فکتور یا نرخ تخلیه، درواقع میزان آب خروجی از اسپرینکلر را مشخص میکند که تابعی از دبی و فشار است . این عدد هرچه بزرگتر باشد نشان دهنده این است که آب خروجی از اوریفیس اسپرینکلردر یک فشار معین ، مقدار بیشتری است البته K فکتور برای هرنوع اسپرینکلر رنج اعداد مشخصی را طبق استاندارد میطلبد و نمیتوان هر K فکتوری را به هر اسپرینکلری نسبت داد.

شبکه لوله کشی :

شبکه لوله کشی ستون فقرات سیستم اسپرینکلر است که تمامی آبپاشها را به هم متصل می کند. این شبکه به طور پیچیده در ساختمان قرار داده شده است و از ساپورت کردن اطفای حریق در هر منطقه از ساختمان به ما اطمینان خاطر می دهد. البته که قبل از نصب سیستم ، لوله ها تحت فشار قرار می گیرند تا از پاسخ و نحوه عملکرد سریع آن ها در هنگام فعال شدن سیستم اطمینان حاصل شود. مواد و اندازه لوله ها با دقت انتخاب می شوند تا نیازهای خاص ساختمان و خطرات آتش سوزی پیش بینی شده را برآورده کنند.مهم هست بدانید مشاور محترم آتشنشانی پروژه برای شما چه نوع اسپرینکلری درنظر گرفته است واکنش استاندارد ؟ یا واکنش سریع؟ معمولا در پروژه های کلان تر، امروزه اکثرا از اسپرینکلرهای واکنش سریع استفاده میکنند تا ریسک اجرای عملیات را به حداقل برسانند. حداقل فاصله بین دو اسپرینکلر نباید کمتر از 180 سانتیمتر و بیشتر از 4 متر باشد  اگر نیاز باشد از اسپرینکلر واکنش استاندارد استفاده کنید درنظر داشته باشید فاصله 2 متری بین اسپرینکلر ها میتواند به 3.5 متر افزایش یابد درنتیجه تعداد اسپرینکلر مورد نیاز شما دریک فضای مشخص کمتر محاسبه میشود و علیرغم اینکه اسپرینکلرهای واکنش سریع نسبت به اسپرینکلر های واکنش استاندارد قیمت بالاتری دارند و پمپ و لوله کشی متفاوتی نیز خواهند داشت ولی درمجموع مقرون به صرفه تر خواهند بود

حال که درمبحث پایپینگ هستیم باید بدانید برخی از ساختمانها بسته به ضوابط آتشنشانی باید فول اسپرینکلر باشند برخی دیگر فقط در پارکینگها نیاز به نصب اسپرینکلر دارند. برای بالابردن سطح آگاهی درارتباط با این ضوابط پیشنهاد میگردد به سایت WWW.125.IR قسمت معاونت پیشگیری و بخش ضوابط آتشنشانی درمورد اسپرینکلرها مراجعه فرمایید درصورت نیاز به مشاوره با کارشناسان شرکت آدرتوان نامی نیز از طریق دکمه ( تماس با کارشناسان ) میتوانید تماس حاصل فرمایید.

تامین آب :

تامین آب قابل اطمینان و کافی برای عملکرد مناسب سیستم آبپاش آتش نشانی بسیار مهم و ضروری است . اسپرینکلرهای آتش نشانی معمولاً به سیستم لوله کشی ساختمان متصل می شوند. با این حال، ساختمان‌های بزرگ‌تر یا ساختمان‌هایی که نیاز آبی منحصربه‌فرد دارند، ممکن است مخازن آب ضد حریق اختصاصی داشته باشند. اطمینان از تامین آب کافی برای پاسخگویی موثر سیستم ضروری می باشد.

شیر کنترل :

شیر کنترل به عنوان مغز سیستم اسپرینکلر آتش نشانی عمل می کند و شدت جریان آب را تنظیم می کند. به طور معمول در نزدیکی منبع آب قرار دارد، این شیر در شرایط عادی در یک موقعیت بسته باقی می ماند. هنگامی که آتش یک آبپاش را فعال می کند، شیر کنترل باز می شود و اجازه می دهد آب از لوله تعبیه شده عبور کند و به آتش برسد. شیر کنترل نقش مهمی در مدیریت موثر تامین آب سیستم اسپرینکلر دارد.

سوپاپ هشدار :

سوپاپ هشدار یک جزء تخصصی است که دو هدف کلیدی را در سیستم اسپرینکلر انجام می دهد. ابتدا جریان آب را در سیستم اسپرینکلر جاری می کند و زنگ هشدار را برای اطلاع سرنشینان و امدادگران اضطراری از آتش سوزی احتمالی فعال می کند. دوم، با جداسازی مناطق مجزا از صحنه حریق و آتش سوری از هشدارهای کاذب جلوگیری می‌کند و اطمینان می دهد که فقط ناحیه آسیب‌دیده زنگ هشدار همان محل را راه‌اندازی می‌کند و اسپرینکلرها را فعال می‌کند.

فشارسنج ها و آلارم ها:

نظارت بر فشار درون سیستم برای عملکرد صحیح آن حیاتی است. گیج ها و نمایشگرهای فشار برای ارائه اطلاعات لحظه ای در مورد فشار آب نصب شده اند. علاوه بر این، هشدارهای فشار را می توان برای هشدار به ساکنان ساختمان یا خدمات نظارتی در صورتی که فشار از سطوح توصیه شده کمتر یا از آن فراتر رفت، ادغام کرد . این آلارم ها تضمین می کنند که سیستم همیشه در شرایط آماده به کار بهینه می باشد.

سوئیچ جریان:

فلوسوئیچ یا سوئیچ جریان یک جزء ایمنی حیاتی است که هنگام فعال شدن سیستم اسپرینکلر جریان آب را تشخیص می دهد. این قطعه در زمان حریق و آتش سوزی یک سیگنال به سیستم اعلام حریق می فرستد و آلارم ها را فعال می کند و خدمات اضطراری را مطلع می کند. فلوسوئیچ جز جدایی ناپذیر سیستم اسپرینکلر برای برقراری ارتباط و هماهنگی با سایر اقدامات ایمنی است.

شیر چک:

جلوگیری از برگشت آب به منبع اصلی آب برای حفظ کیفیت آب و جلوگیری از آلودگی بسیار مهم است. شیر چک اجازه می دهد تا آب فقط در یک جهت جریان یابد تا مطمئن شویم که آب در سیستم آبپاش آتش نشانی ( منبع آب سیستم اطفای حریق ) جدا از سیستم لوله کشی ساختمان باقی می ماند.

 درواقع زون کنترل ولو ها متشکل از اجزایی به ترتیب زیر خواهند بود :

شیریکطرفه – شیر پروانه ای – شیر تست و تخلیه – فلوسوئیچ و مانومتر و گاها آلارم یا زنگ هشدار

نتیجه گیری :

اساس کار سیستم اسپرینکلر آتش نشانی هماهنگی در اجزای پیچیده آن است که عملکرد قابل اعتماد و کارآمد آن را در مواقع حریق و آتش سوزی تضمین می نماید. از آبپاش حساس به حرارت گرفته تا شیرهای کنترل و آلارم ها، هر جزء نقش مهمی در توانایی سیستم برای واکنش سریع و دقیق به آتش سوزی ایفا می کند. با ادامه پیشرفت در حوزه فناوری، این قطعات نیز به مرور زمان تکامل می یابند و ویژگی های ایمنی و قابلیت اطمینان در عملکرد بهینه آن ها نیز بهبود می یابد. پذیرش این امر به مالکان ساختمان، ساکنان و امدادگران امکان و قدرت می‌دهد تا در ایجاد محیط‌های امن‌تر با یکدیگر همکاری کنند.
البته در نظر داشته باشید هر نوع و کلاسی از حریق نیازمند نوع خاصی از تجهیزات اطفای حریق می باشد . به طور مثال در برخی از محیط ها که فضای پروژه باز و بسیار وسیع می باشد عملا استفاده از اسپینکلر بهینه نمی باشد ، لذا در صورتی که تصمیم دارید ایمنی محل کار خود و پروژه های خود را افزایش دهید؛ نیازی به دانش فنی تخصصی در این زمینه ندارید و تنها کافیست از طریق دکمه تماس با کارشناسان از قسمت زیر ، به طور مستقیم با کارشناسان حرفه ای مجموعه آدر توان تماس گرفته و مشاوره رایگان در جهت تجهیز ایمنی پروژه های خود ( محل کار ، ساختمان سازی ، محل زندگی و … ) دریافت نمایید .